طلاق در لغت به معنی گشودن گره و رها کردتعریف شده است
هر ازدواجی امکان دارد روزی به پایان برسد قانونگذار نهاد طلاق را برای این اعمال کرده که زن و مرد بتوانند به صورت شرعی از یکدیگر جدا شوند و به ازدواج خود پایان دهند
در نتیجه طلاق راهی برای به پایان رساندن زنگی مشترک میان زوجین است
طلاق در درفقه اسلامی:
در تعریف طلاق گفته‌اند طلاق عبارت است از زائل کردن قید ازدواج با لفظ مخصوص.
بعضی از استادان حقوق فرانسه طلاق را چنین تعریف کرده اند: طلاق قطع رابطه زناشویی به حکم دادگاه در زمان حیات زوجین به درخواست یکی از آنان یا هر دو است.
در حقوق امروزِ ایران طلاق ممکن است به حکم دادگاه یا بدون آن واقع شود اگرچه ثبت آن نیاز به حکم دادگاه یا گواهی عدم امکان سازش دارد
در ادامه به تعریف طلاق و نکات مهم در خصوص آن میپردازیم.
طلاق چیست؟
دکتر صفایی در رابطه با تعریف طلاق می فرمایند: می توان گفت طلاق عبارت است از انحلال نکاح دائم با شرایط و تشریفات خاص از جانب زوج(مرد) یا نماینده او
دکترتوکلی در رابطه با تعریف طلاق می فرمایند:طلاق متداول ترین راه انحلال نکاح دائم است. طلاق ایقاعی است که انشای آن به اختیار مرد است
در ادامه به نکات مهم در خصوص طلاق می پردازیم
نکاتی در رابطه با طلاق:
نکات مهم در رابطه با طلاق:
۱: از ماده ۱۱۳۴ق.م نتیجه میگیریم که طلاق ایقاعی تشریفاتی است به دلیل اینکه انشای آن نیاز به صیغه مخصوص (اَنتِ طالِقُ) یا (زَوجَتی طالِقُ) دارد و انشای آن نیاز به حضور دو مرد عادل دارد؛ یعنی لزوماً باید نزد دو شاهد عادل انشا شود
۲: حضور دو شاهد مرد عادل صرفاً از شرایط اثبات طلاق نیست،بلکه از شرایط ثبوت طلاق نیز هست؛ یعنی بدون حضور آنها اصلاً طلاقی حاصل نمی شود(ماده۱۱۳۴ق.م)
۳: طلاق دهنده باید صیغه طلاق را یک بار بخواند و دو مرد عادل باید آن را همزمان و با هم بشنوند، نه آن که به صورت جداگانه برای دو نفر در دو نوبت بخواند.
۴:از ماده (۱۱۳۹ ق.م) نتیجه میگریم که، طلاق در نکاح منقطع راه ندارد بلکه در نکاح منقطع مرد می تواند اقدام به بذل مدت کند.
یعنی بقیه مدتی را که از ازدواج باقی مانده است به زن ببخشد و او را از قید زوجیّت خود رها کند.
۵:از ماده (۱۱۳۵ ق.م)نتیجه میگیریم که طلاق معلّق باطل است.برای مثال شخصی نمی تواند به همسرش بگوید:« تو را طلاق دادم؛ اگر بتوانم تا یک ماه دیگر با همسر دیگری ازدواج میکنم
۶:از ماده (۱۱۳۶ ق.م) نتیجه میگیریم که اگر طلاق دهنده صغیر یا مجنون یا مکرَه یا غیر قاصد(در حال شوخی) باشد طلاق باطل است
۷: طلاق اکراهی باطل است، چه این اکراه، مادی باشد و چه معنوی. برای مثال اگر مردی را تهدید کنند که اگر همسرت را طلاق ندهی تو را از اداره اخراج می‌کنیم و به دلیل این تهدید که منتها به اخلال در معاش و زندگی او خواهد بود، ناچار شود که همسرش را طلاق دهد این طلاق اکراهی باطل است. ایقاعات اکراهی، علی الاصول غیر نافذند، اما طلاق از استثنائاتی است که ایقاع اکراهی باطل است
۸: طلاق فضولی باطل است. برای مثال اگر شخصی که وکالت ندارد، از طرف مردی همسر او را طلاق دهد، این طلاق فضولی و باطل است. ایقاعات فضولی علی الاصول غیرنافذند اما طلاق از استثنائاتی است که ایقاع فضولی باطل است
۹: درج طلاق به عنوان شرط فعل یا نتیجه در ضمن یک عقد به دلیل مغایرت با اخلاق حسنه،باطل است
اقسام طلاق از حیث متقاضی طلاق:
۱: طلاقی که از جانب مرد درخواست می شود: مرد در هر زمان می تواند تقاضای طلاق کند(مفهوم ماده۱۱۳۳)
۲: طلاقی که از جانب زن درخواست می شود: زن نمی تواند تقاضای طلاق کند، جز استثنائاتی که در آینده به آنها می پردازیم
۳: طلاقی که با توافق طرفین درخواست می‌شود (طلاق توافقی) اِعمال این طلاق با موافقت هر دو طرف است و اقسام طلاق عبارت است از طلاق خُلع و طلاق مُبارات(مواد۱۱۴۶ و ۱۱۴۷ ق.م)
درخواست طلاق از جانب مرد
در این خصوص باید توجه داشت که
1️⃣ اگر مرد متقاضی طلاق باشد به دادگاه خانواده رجوع می‌کند و در دادگاه خانواده برای او گواهی عدم امکان سازش صادر می‌شود که این گواهی عدم امکان سازش مجوز ثبت طلاق توسط مرد است
2️⃣ تا قبل از صدور گواهی عدم امکان سازش از جانب دادگاه دفاتر طلاق نسبت به ثبت طلاق اقدام نمی‌کنند. مستند قانونی( ماده ۲۴ قانون حمایت خانواده،مصوب ۱۳۹۱)
3️⃣ در خصوص درخواست طلاق از جانب مرد محدودیتی وجود ندارد مرد می تواند در هر زمانی از دادگاه تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش جهت طلاق بنماید. مستندقانونی (ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی)
4️⃣ البته ثبت طلاق منوط به آن است که مرده حقوق مالی زوجه یعنی (مهریه، نفقه، معوقه اجرت المثل ایام زوجیت) را بپردازد یا آنکه زن در خصوص حقوق مالی اش رضایت دهد یا آنکه مرد حکم اعسار دریافت کند و در نتیجه از تأدیه یک باره حقوق مالی زن معاف شود. مستند قانونی( ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱)
5️⃣ باتوجه به آنکه مرد در هر صورت می تواند همسر خود را طلاق دهد اگر مردی بدون رجوع به دادگاه و با رعایت شرایط صحت طلاق مانند طُهر غیرمواقعه و صیغه مخصوص و دو شاهد مرد همسر خود را طلاق دهد طلاق او صحیح است و تمام آثار طلاق را بر جای می‌گذارد ولی در دفاتر طلاق قابل ثبت نیست زیرا دفاتر طلاق. طلاقی را می توانند ثبت کنند که دارای حکم طلاق یا گواهی عدم امکان سازش می باشد
6️⃣ اگر مردی بدون دریافت گواهی عدم امکان سازش، همسر خود را طلاق دهد و در نتیجه دفاتر طلاق این طلاق و ثبت نکنند می تواند برای ثبت این طلاق به دادگاه خانواده مراجعه کرده و دادخواست اثبات طلاق دهد البته عمل این مرد که بدون دریافت گواهی عدم امکان سازش و در نتیجه بدون ثبت همسر خود را طلاق داده است دارای جنبه کیفری بوده و مرد مستحقّ مجازات است. مستند قانونی(ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱)
سؤال=آیا مرد میتواند حق طلاق خود را ساقط کند؟
جواب: خیر اسقاط این حق خلاف اخلاق حسنه و قواعد آمره راجع به خانواده است
سؤال=آیا مرد میتواند به طور موقت و مقید به زمان حق طلاق خود را ساقط کند؟
جواب: اگر این شرط عرفاً محدود باشد و زمان اسقاط حق طلاق آن قدر طولانی نباشد که اسقاط کلی حق طلقّی شود،بلااشکال است. البته اگر مرد در این مدت همسر خود را طلاق دهد این طلاق باطل نیست. بلکه مرد باید به دلیل نقض تعهد خسارت بپردازد
موارد درخواست طلاق از جانب زن
طلاق به اختیار مرد است، اما استثنائاً در پنج مورد زن میتواند از دادگاه درخواست کند که دادگاه شوهر او را الزام به طلاق کند و اگر شوهر اقدام به طلاق همسر خود نکند همسر به اذن حاکم شرع یعنی (همان قاضی دادگاه خانواده) طلاق داده می شود این پنج مورد عبارتند از
۱=اگر شوهر از تادیه نفقه همسر امتناع کند و حکم دادگاه مبنی بر الزام به دادن نفقه صادر شود ولی امکان اجرای این حکم به دلیلی وجود نداشته باشد. برای مثال شوهر، مُعسر باشد و نتواند حکم دادگاه را اجرا کند یا آنکه علی رغم صدور حکم و صدور اجراییه مرد حکم مزبور را اجرا نکند و مالی از او به دست نیاید. مستند قانونی( ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی)
۲=در صورت عجز شوهر از تادیه نفقه همسر؛ مستند قانونی ( ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی)
۳=اگر مرد غایب مفقودالاثر باشد. یعنی آنکه چهار سال تمام از غیبت شوهر گذشته باشد و زن به دادگاه خانواده رجوع کند و آگهی های لازم در روزنامه منتشر شود.
۴=در صورتی که دوام زوجیت به دلایلی مانند فساد اخلاق شوهر، الکلی بودن، اعتیاد و سوء رفتار او و…… موجب عسر و حرج زوجه باشد دادگاه به درخواست زن شوهر را به طلاق اجبار می کند و اگر اجبار میسر نباشد زن به حکم دادگاه طلاق داده می شود.
ماده۱۱۳۰ قانون مدنی برخی از موارد عُسر و حَرَج برای زنان را به طور تمثیلی ذکر کرده است لازم به ذکر هست که این موارد تمثیلی است و در هر مورد نظر قاضی ارجحیت دارد که امری را مصداق عُسر و حَرَج بداند یا خیر.
۵=اگر زن از جانب مرد در انشای طلاق وکالت داشته باشد. مستند قانونی (ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی)
با این اوصاف طلاق یکی از ناگوار ترین تصمیماتی است که ممکن است فرد در زندگی ناگزیر به گرفتن آن شود و پروسه و اقدامات آن اغلب با تنش و استرس زیادی همراه است به همین منظور شما میتوانید در این خصوص از حمایت و پشتیبانی تیم وکیل باکس بهره بگیرید.